Kent u de persiflage die enkele leerlingen van Rolduc onder de naam MYPMovies zo’n 8 jaar geleden maakten op de film ‘300’? Het heet ‘300. The Rise of Kirchroa’ en gaat over de legendarisch grondlegger van Kerkrade, een van de prinsen van de Raad van XI van de verschillende Zuid-Limburgse stadstaten. Wie wordt die Prins en daarmee de leider van Kerkrade? De taal is vrij schunnig. Onvervalst Kirchroadsjer plat en mede daardoor ook erg grappig. Ik zal niet te veel verklappen, maar de clou van het verhaal is dat er iemand met geld nodig is en de Raad van Elf daarom neigt om Xerxes te kiezen, maar … die komt uit Heerlen. Het speelt zich af rond 480 voor Christus. Een echte aanrader als u het woord ‘piemel’ niet al te aanstootgevend vindt. Het is geweldig gedaan. Hier is de link: https://www.youtube.com/watch?v=h0zrMiweW-A

Wat de jonge makers van de film waarschijnlijk niet wisten is dat deze grootste angst van veel Kerkradenaren al in 1973 bewaarheid werd: ‘een van Heerlen, inne jebuurtieje Winkbüll’ werd carnavalsprins van Kerkrade.
Op zaterdag 6 januari 1973 was het Paul Savelsbergh, jongere broer van oud-stadsprins van Heerlen Hub II (in 1964), die de nieuwe stadsvorst van Kerkrade werd. De toen 30-jarige Paul woonde in Kerkrade West en was in het dagelijks leven adjunct-directeur en leraar aan de Mavo Pius XII in Spekholzerheide. Het carnavalsmotto van dat jaar was hem op het lijf geschreven: ‘Vuur winke ummer mit alaaf en wieze jenne aaf’.

Dat ging een enkeling echter veel te ver. De heer A. Close uit Tremeloo (België) was zwaar teleurgesteld. In een ingezonden brief maakte hij zijn ongenoegen kenbaar. Tot slot gaf hij Kerkrade en Heerlen beide een welgemeende carnavalsraad. ‘Voor Kerkrade: Liever carnaval gevierd zonder prins dan met een vreemde eend. Daarin liever een jaar op een lager pitje, maar houdt de eer aan jezelf. Voor Heerlen: Blijf af van datgene waarop je geen recht hebt, zeer zeker voor wat karnaval betreft.’ (Limburgs Dagblad, 16 januari 1973, In Gesprek). Is deze Close een oud-Kerkradenaar dat hij zich hierover druk maakt? In ieder geval is hij geen diplomaat. Er zijn voor minder heftige dingen oorlogen begonnen, zoals over een voetbalwedstrijd, dus waarom niet over carnaval?
Ook hadden J. en H. Jacobs zich blijkbaar negatief uitgelaten over prins Paul II. Wat ze precies vonden, heb ik niet kunnen achterhalen. Wel het antwoord op hun uitingen, afkomstig van Marie-José Lemmens van de Mavo Pius XII waar prins Paul werkte. Zij diende de heren Jacobs in (onvervalst?) Kerkraads dialect van repliek. (Limburgs Dag blad, 20 februari 1973, In Gesprek)

Antwoord op:
,,Wit uur al..."

J. en H. Jacobs wat hat uur doch tse sage?
Meent uur dat vuur os doe jet ons mage?
Ose prins jeet dòch 't stadhoes benne
Doa kent uur noch joare uver penne
En went uur meent dat ose Paul alleng zal stoa
De rest van de Mavo jeet doch noa Kirchroa!
En zout uur mit carnaval noa Heële joa,
Dan ziet uur doa inne prins van Kirchroa stoa!
Verkloar dem voegelvrij en schiss 'm van der waan aaf,
I Kirchroa roafe ze doch Prins Paul II Alaaf!

Gelukkig werd er niemand van de wagen afgeschoten. Natuurlijk was het voor veel Kerkradenaren even schrikken, maar Paul Savelberg was inmiddels een van hun geworden. Misschien bood dat ook kansen voor verbroedering. Alhoewel ik de kans groter acht dat Paul II en zijn gevolg tijdens het naar huis zongen: ‘En op d’r Kirchroadsjer berg, doa is inne Winkbüll geplatzt, doa ligke in d’r pratsj, joa, doa ligke in d’r pratsj”. Rivaliteit is immers een traditie en tradities moeten in ere worden gehouden. Bij dezen. Alaaf!

Marcel J.M. Put


Naschrift: toen ik in 1998 als docent ging werken was dat op het Sancta Maria College in Spekholzerheide. Een van mijn nieuwe collega’s was Paul Savelsbergh. Twee Winkbülle in Kerkrade. Net als hij voelde ik mij er als een vis in het water.