Ik hoop dat deken Hans Bouman vanochtend in de kerk nog even aan hem heeft gerefereerd. Dat er de afgelopen dagen er op tal van plekken in Nederland en in de wereld kaarsjes voor hem zijn gebrand. Hij verdient het namelijk om in onze herinnering te blijven. Peter Joseph Savelberg, geboren in Heerlen op 10 februari 1827. Overleden in zijn geboorteplaats, 80 jaar en 1 dag later.
Ik schreef al eerder over ‘Heerlens grootste zoon’ in de rubriek Waar? (in Heerlen) van 19 april 2022. https://www.ouweleem.nl/waar/19-april-2022 Graag breng ik hem hier, kort na zijn geboorte- en sterfdag opnieuw onder de aandacht. Ik vrees namelijk dat hij naast onze ‘Heerlense helden’ zoals spoorwegbouwer en mijndirecteur Henri Sarolea, aalmoezenier van sociale werken Henri Poels, burgemeester Marcel van Grunsven, architect Frits Peutz en kunstenaar Michel Huisman, om maar enkelen te noemen, in de vergeethoek dreigt te geraken. Hetzelfde geldt voor meer belangrijke mensen uit de tijd van voor de komst van de mijnindustrie of in de beginjaren daarvan, zoals de artsen De Wever en Hunstinx en de familie Weyerhorst, oprichters en uitgevers van de eerste Heerlense krant, Het Weekblad van Heerlen, later De Limburger Koerier.

Alhoewel de zorg voor de medemens geen wedstrijd is, lijkt monseigneur Savelberg in onze regio steevast te worden weggedrukt door die andere katholieke geestelijke, Henri Poels. Deze in de eerste helft van de 20e eeuw vrijwel overal bij betrokkende lijkende geweldenaar, staat voor veel mensen nog steeds op een groter voetstuk dan Savelberg. Terecht? Ik zal enkele zaken om over na te denken naar voren brengen. Savelberg handelde uit eigen beweging. Poels kreeg een opdracht. Savelberg werkte in een tijd van grote armoede en kon geen steun verwachten van instanties zoals de kerk en de gemeente. Poels kreeg daarentegen veel steun van kerk en soms ook overheid. Mede omdat men probeerde te voorkomen dat de ontluikende Mijnstreek dezelfde problemen zou krijgen als andere mijngebieden zoals de Borinage of het Ruhrgebied. In dat licht lijkt de realisatie van het Sint Joseph ziekenhuis in Heerlen een grotere prestatie dan de oprichting van bijvoorbeeld Ons Limburg. Bovendien krijgt Poels vaker de lof voor zaken die hij in samenwerking met vele andere heeft gedaan. De oprichting van Ons Limburg is daar een van. Dat brengt mij bij een laatste punt van overweging: Savelberg was zeer bescheiden, zelfs nederig. Poels was in dit opzicht bijna zijn tegendeel.

Invloed van mensen op de gang van zaken in de wereld is moeilijk te meten, laat staan te vergelijken. Ik ben niet religieus, maar als ik zie wat Peter Joseph Savelberg met en in zijn leven heeft gedaan, denk ik dat hij iemand was die wel een verschil heeft gemaakt, van betekenis is geweest in het leven van veel mensen. De omstandigheden waaronder en de manier waarop zijn voor mij reden om hen te nomineren als ‘Heerlense grootste zoon’, mocht die titel ooit worden vergeven. Voor nu hoop ik dat hij ook een meer prominente plek krijgt in het Nederlands Mijnmuseum, waar hij, in tegenstelling tot Henri Poels, helaas nog ontbreekt. Ik heb er echter alle vertrouwen in dat dit zal gaan veranderen. Ik beweer niet: ‘bontjas eruit, monseigneur Savelberg erin’. Dat zoiets oneerbiedig is begrijpt zelfs een atheïst. Maar als er dan keuzes gemaakt moeten worden, lijkt me het verhaal van de grondlegger van ruim 100 jaar goede en hoogstaande ziekenzorg in de (voormalige) mijnstreek, belangrijker dan het illustreren van welvaart door een bewerkt dierenvel.