Er zijn in onze van oudsher katholieke gemeente en regio veel religieuze beelden, waaronder veel ‘vrouwelijke’. Die betreffen echter slechts enkele personen, met name Maria en Barbara. Hoeveel dit er zijn is mij onbekend (is er een inventarisatie gemaakt?), maar ik denk dat hun aantal kleiner is dan het aantal beelden (inclusief de crucifixen) die er van Jezus zijn. Dus als we deze beelden buiten beschouwing laten, hoe ziet de verhouding mannen- en vrouwenbeelden er dan uit?
In de lijst van kunstwerken in de openbare ruimte van de gemeente Heerlen van 2021 staan 104 creaties. Een derde daarvan, 33 kunstwerken, valt in de categorie man of vrouw. Er staan 14 religieuze beelden op en 10 dieren, waarvan 1 met een man (‘Jonas en de Walvis’) en 1 met een vrouw (en geloof het of niet maar dat beeld heet ‘Naakt met poes’). Bijna de helft van de kunstwerken (49 stuks) stellen geen levend wezen voor of zijn abstract. Tellen we ‘Jonas’ en het ‘Naakt’ mee dan zijn er 23 mannelijke beelden en 7 vrouwelijke, waarvan bij de laatste ook een zeemeermin is meegeteld. Er is een beeld van een man en een vrouw samen (of zijn het een jongen en een meisje?). Co-educatie is de naam en het staat bij het Grotiuscollege aan de Akerstraat. Opvallend is dat de man staat en de vrouw zit. En dan is er nog het beeld ‘De Mens’. Het staat wel op de lijst, maar schijnt na renovatie van het Gebrookerplein niet te zijn terug geplaatst. (ik heb dat niet gecontroleerd, MP)
De conclusie is dat er dus meer beelden van dieren in Heerlen staan dan van vrouwen. Acht tegen zeven, waarvan een van die zeven, de zeemeermin, eigenlijk ook een half dier is. De verhouding van de vrouwenbeelden tot de mannelijke is 1 op 4 (6 vrouwenbeelden tegenover 23 mannen). In vergelijking tot de verhouding in straatnamen heel erg gunstig, maar natuurlijk niet om over naar huis te schrijven. Als het gaat om echte mensen is die verhouding slechts iets meer in evenwicht, als het tenminste om aantallen gaat. Van de mannelijke beelden zijn er drie personen die een beeld hebben: de monseigneurs Peter Jozef Savelberg en Henri Poels en mijndirecteur Cornelis Raedts. De overige mannenbeelden zijn anonieme beelden zoals de mijnwerker, de zaaier, de bokkenrijder etc. ‘Ut Roeëd Truud is de enige levensechte vrouw die ons straatbeeld siert (Maria Geertruid Lempers-Jacobs, 1863-1948). Dus één volksvrouw en drie ‘hoge heren’. Zegt dat nog iets over de positie van de vrouw en haar ‘zichtbaarheid’?