14 februari 2022
Aanwijzing 1: Het detail heeft te maken met de werkplek van de vader uit het kalenderverhaal van week 7
Aanwijzing 2: Doordeweeks ‘treden kinderen het met voeten’
Sluitstuk
Johannes Erens, de vader van Marion, de 75.000e inwoner van Heerlen, werkte als houwer op de Oranje Nassau-mijn III op Heerlerheide (ON III) (aanwijzing 1). Het detail toont de mijnwerkershoofden op één van de twee aluminiumreliëfs (zie foto en bijschrift) De reliëfs zijn deel van een groter geheel. Ze liggen op de speelplaats van basisschool Mijn Spoor in de Rennemig (voorheen De Schacht) (aanwijzing 2)
Op 3 augustus 1973 werden de liftkooien van de ON III voor het laatst naar boven gehaald. In 56 jaar was er bijna 40 miljoen ton kolen geproduceerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd regelmatig een jaarproductie gehaald van bijna een miljoen ton. De mijn op Heerlerheide was de productiefste van de Oranje Nassau-mijnen. Uiterlijk week de ON III af van andere mijnen doordat zij geen eigen elektriciteitscentrale en daardoor dus ook geen schoorstenen had. Verder had ze twee paar schachtwielen
Op de plaats waar een tientallen meters dikke betonprop de schacht afdicht, ontwierp de Heerlense kunstenaar Theo Lennartz in 1982 een klein openluchttheater met drie rijen verhoogde zitplaatsen. In het midden is een speelvlak dat de ronde vorm van het schachtwiel heeft. Daarin zijn twee aluminiumreliëfs gelegd. Het ene symboliseert een mijnschacht. Het andere geeft een impressie van mijnwerkers, die in mijnkleding en met mijnlamp in de schachtkooi ondergronds afdalen. Het kunstwerk is naast theater tevens een klein openlucht leslokaal en speelplek. Een functioneel 'sluitstuk'.
De twee aluminium panelen met links het schachtwiel en rechts de koempels die in een liftkooi ondergronds worden getransporteerd.
Theo Lennartz is een veelzijdig, toegepast kunstenaar. Veel van zijn werk staat op openbare plekken of vormt een eenheid met het gebouw waarin het zich bevindt. Hierdoor is er ook al veel markant werk van de kunstenaar vernietigd. Wanneer een plek anders werd ingericht of een pand gesloopt betekende dat vaak dat Lennartz’ creatie werd vernietigd. Protest van de kunstenaar (en burgers) kon dat meestal niet voorkomen. Het bekendste Heerlense voorbeeld is de waterpartij aan het eind van Promenade II, langs het voormalige talud naar een tunneltje, dat onder Geerstraat door naar het Van Grunsvenplein liep. Toen het tunneltje werd opgeheven, omdat hij niet in het Centrumplan van de aangetrokken Duitse stedenbouwkundige Unger paste, moest de waterpartij ook wijken. Lennartz bood nog een alternatief, zodat het kunstwerk behouden kon blijven. De gemeente ging echter niet akkoord. Lennartz werd wel gecompenseerd: hij mocht een ander kunstwerk maken.
Het is opvallend dat Lennartz’ argument dat waterpartijen de stad verlevendigen toen niet werd gehoord, maar dat er nu, anno 2022, wel aan wordt gedacht water in het centrum te brengen. Er is een idee een smal kanaal vanaf de Bongerd over de Promenade te maken. Als dit een serieuze gedachte is zou ik zeggen: laat Theo Lennarzt het ontwerpen. Hij heeft aangetoond dit goed te kunnen. Bovendien wordt hij op 18 november 85. Een mooi verjaardagscadeau, voor zowel de kunstenaar als de stad. Een nieuw ‘sluitstuk’. Als hij dat tenminste nog wil en kan doen.
Links: Theo Lennartz in 2007. Beneden: het kunstwerk van Lennartz dat in 1996 werd gesloopt omdat het niet paste in de Centrumplannen van de gemeente Heerlen.
