Sjtamp ‘m vuur d’r zak!
Als u dit nooit heeft gehoord, bent uw waarschijnlijk geen voetbalsupporter. Het is gelukkig geen schering en inslag langs de Limburgse velden en in de stadions, maar het wordt vaker geroepen dan wenselijk is.

Sinds 2017 ben ik betrokken bij het project ‘Football Makes History’. Mensen uit heel Europa die met geschiedenis en educatie bezig zijn proberen de geschiedenis van het voetbal te gebruiken om vooral jongeren te laten ervaren en inzien dat we meer gemeenschappelijk hebben dan dat er verschillen zijn. We proberen verbinding te bevorderen. Voor ons is voetbal geen oorlog, zoals Rinus Michels ooit beweerde. Voetbal is wel passie, voor je club, je land en soms voor een speler. Die passie kan worden misbruikt of uit de hand lopen. Dat geldt niet alleen voor supporters, maar ook voor trainers en spelers. Oranje is er bijvoorbeeld erg gevoelig voor. Dat bleek weer eens op het afgelopen wereldkampioenschap waar de teams van Nederland en Argentinië zich allebei niet van hun fraaiste kant lieten zien. Nederland was al, met Portugal, de leider in de ‘hoe het niet hoort op een voetbalveld tijdens een groot toernooi’-ranglijst door de Slag van Neurenberg waar beide teams samen 16 gele en 4 rode kaarten incasseerden.

Vaker dan voor de misdragingen van de spelers is er aandacht voor (grootschalig) supportersgeweld, het zogenaamde hooliganism. Het begon ooit eind jaren zestig in Engeland en waaide in de jaren zeventig, onder andere door de Europese voetbaltoernooien, over naar het continent. Dat wil niet zeggen dat er daarvoor geen geweldsincidenten in het voetbal waren. Zoals gezegd is voetbal immers passie en daardoor kunnen de emoties ook bij enkelingen om wat voor reden zo hoog oplopen dat er klappen worden uitgedeeld. En niet alleen door mannen.

Ruim vijftig jaar geleden, op 3 december 1972, na afloop van de gestaakte wedstrijd RKSNE (Nieuw Einde) tegen RKONS (Schaesberg), werd het mevrouw F. Statucki-de Rooy even allemaal te veel. Nadat ze bijna 30 jaar lang haar man bij het voetballen ondersteunde, werd zij supporter van haar neef Math Braeken, die in het eerste elftal van RKSNE speelde. Als kenner van het spel waarschuwde ze haar neef voor de wedstrijd. ‘Math, pas op die kleine zwarte'. Ruim een maand later zei ze over het vervolg: 'En ja hoor, vlak voor onze ogen werd hij even later door die kleine zwarte, hoe hij heette weet ik niet meer (Peres, MP), grof onderuitgehaald. De arm van Math schoot uit de kom, krimpend van de pijn bleef hij liggen. Maar het ergste komt nog, die speler trapte daarna ook nog eens op die arm. Mijn neefje hield er een gebroken arm aan over. Ik heb toen naar die speler geroepen: Na de wedstrijd krijg ik je wel. Dat had ik misschien niet moeten doen’.

De gemoederen waren al behoorlijk verhit. Ten eerste doordat RKSNE aan kop stond. Daarnaast had de aanvoerder van RKONS voorheen voor RKSNE gespeeld. Een aantal incidenten tijdens de wedstrijd, waardoor twee RKSNE-spelers geblesseerd moesten uitvallen, zorgden er voor dat de vlam af en toe in de pan sloeg. Toen de scheidsrechter twee voor RKSNE nadelige beslissingen nam, die in hun ogen uiteraard onterecht waren, werd de wedstrijd zo onrustig dat de scheidsrechter de partij vlak na rust bij een 1-3 stand staakte. De ‘kleine zwarte’ speler was de bedreiging van mevrouw Statucki - de Rooy blijkbaar niet vergeten. Terwijl zij naar de kleedlokalen liep spuugde hij haar in het gezicht. Ze ontplofte en sloeg hem meerdere keren met haar paraplu. ‘Ze hebben hem met twee man moeten wegdragen!’

Haar reactie was voor de KNVB reden om mevrouw Statucki - de Rooy te verbieden tot 9 juli 1974 op het terrein van RKSNE te komen. Dit schreef de voetbalbond aan het bestuur van de club. Was mevrouw Statucki-de Rooy daarmee de eerste (Limburgse) vrouw die een veldverbod kreeg?
Ze liet in ieder geval weten dat, zodra ze persoonlijk en officieel door KNVB hiervan op de hoogte werd gesteld, ze tegen haar straf in beroep zou gaan. Hoogstwaarschijnlijk is dat niet gebeurd. Eind januari publiceert het Limburgs Dagblad een ingezonden brief van iemand uit Schaesberg. Hij noemde mevrouw Statucki - de Rooy ‘een voetbalpsychopate’ die mede schuldig was aan de toenemende spelverruwing en die ‘wrede woorden’ gebruikte en zo ‘het moreel van een zeer talentvolle jeugdspeler een forse dreun toebracht’. Alhoewel deze J. Gulpen dus niet onpartijdig was, vermeldde hij wel iets interessants. Tijdens de hoorzitting van de strafcommissie van de KNVB werd door RKSNE met geen woord over het spugen gesproken. Was het dan niet gebeurd?

Mevrouw Statucki - de Rooy was niet de enige die door de KNVB werd bestraft. De nationale voetbalbond achtte RKSNE schuldig aan de ongeregeldheden en legde de club een boete op van 75 gulden en twee punten in mindering. De resterende 36 minuten van de wedstrijd zouden alleen worden gespeeld als dit voor de ranglijst van belang was. Dit gebeurde op 22 april. De definitieve uitslag werd 4-1 voor RKONS

Fanatiek als ze was bedacht mevrouw Statucki-de Rooy wel meteen een oplossing om haar straf te omzeilen. ‘Nu moet ik maar op het dak klimmen’, liet ze weten. Helaas voor haar zou ze ook daarmee het verbod overtreden. Gelukkig mocht ze wel naar de uitwedstrijden van haar neef. Maar of ze bij RKONS welkom was …?

Aan beide clubs ging het kampioenschap dat seizoen voorbij. ook hoefden ze niet voor het degradatiespook te vrezen. In het seizoen 1973/74 troffen beide ploegen elkaar dan ook weer. Gedurende het hele seizoen vormden zij beiden de subtop in de vierde klasse C. Op 20 januari troffen zij elkaar op Nieuw Einde. De krant berichtte hierover: ‘De thuisclub won deze sportieve wedstrijd op fortuinlijke wijze. Na 15 minuten duwde Lamphe keeper Herwarts van ONS met bal en al in de touwen. Zeer merkwaardig kende de scheidsrechter dit doelpunt toe. ONS was de gehele wedstrijd sterker maar kwam niet tot scoren.’ Ook de return op 10 maart was een sportieve wedstrijd die eindigde in 1-1, waarbij pal en lat meer doelpunten in de weg stonden.

Uiteindelijk bleek bij de ontmoetingen van RKSNE en RKONS het verbindende element van voetbal de overhand te hebben. Dat willen we bij Football Makes History benadrukken en uitdragen. Hoe? Kijkt u maar eens op de website https://footballmakeshistory.eu

En wat mevrouw Statucki - de Rooy betreft? Hopelijk heeft zij nog veel wedstrijden van haar petekind en RKSNE bezocht en kunnen genieten van het spel. Niet alleen van dat van haar favorieten, maar ook van dat van de tegenstander. Zonder die is er immers geen voetbal mogelijk.

Tot slot:
Kent u andere/eerdere veldverboden voor vrouwen, laat mij a.u.b. iets weten. Bij voorbaat dank.

Marcel J.M. Put



Gebruikte bronnen, allen geraadpleegd via www.delpher.nl

Limburgs Dagblad, 19 januari 1973, Sportdagblad, 1.
Limburgs Dagblad, 25 januari 1973, Sportblad 1.
Tubantia, 24 januari 1973, 1.
Algemeen Dagblad, 27 januari 1973, 1.
Limburgs Dagblad, 27 januari, 1973, 4.
Limburgs Dagblad, 24 april, 1973, 21.
Limburgs Dagblad, 21 januari 1974, 14.
Limburgs Dagblad, 12 maart 1974, 15.