Geld maakt groen

‘Laat, maar hopelijk niet te laat, wil ik reageren op iets (…). Ik bedoel de fantastische fraaie en bloemrijke aankleding van de Promenade in de Heerlense binnenstad (…). Dat was – wat je noemt – een voorbeeld van leefbaarheid temidden van een zakelijke en versteende city. Wie daar een beetje oog voor had kon ook aan de gezichten van de al dan niet winkelende massa zien, dat al die provisorische kleurrijke bloemperken eenieder goed deden. (…) De Promenade kreeg het aanzien van een ,,fleurige stadstuin”. (…) De mensen die voor deze (…) levende ,,tuin” hebben gezorgd, verdienen alle waardering. Het is een dankbaar initiatief geweest. Leefbaarheid is meer dan een modewoord, het is een noodzaak. (…)’.

Nee, dit is geen reactie op de Stadstuin die een tijd geleden nog langs de Promenade II lag. Noch op de grasveldjes die voor de zomer in de Heerlense koopgoot zijn aangelegd. Het betreft een ingezonden brief van Heerlenaar Eduard Disch uit het Limburgs Dagblad van 18 mei 1972.

Meer dan vijftig jaar geleden was al duidelijk dat het de moderne steden aan iets ontbrak. Ook Rotterdam ontwikkelde plannen om groener en daarmee vriendelijker en dus aantrekkelijker te worden voor winkelend publiek en toeristen. Het lastige met groen in de stad was lange tijd dat het veel onderhoud nodig had en vaak concurreerde met de plaats die de auto nodig had. Het was eenvoudig een kwestie van geld dat binnensteden nauwelijks groener werden.

Ligt het dan aan het weren van de auto uit binnensteden dat er meer groen komt? Nee, want dan zou er in de jaren tachtig al een vergroeningsoperatie hebben plaatsgevonden. Zijn de onderhoudskosten afgenomen? Waarschijnlijk niet. Er is wel beter gereedschap en handzamere apparatuur, maar de grootste kostenpost, arbeid, is aanzienlijk duurder geworden. Heeft het dan met een groter milieubewustzijn te maken? Laten we dat wel hopen, maar de kans is groot dat het nu, net als 50 jaar geleden, nog steeds vooral met geld te maken heeft. Door de reeds merkbare gevolgen van de klimaatverandering wordt het in de zomer in de betonnen binnenstad veel te warm. Zo warm dat de mensen er weg blijven. ‘Vrouwen bloot, handel dood’, is een oud gezegde onder winkeliers. Planten zorgen voor enige verkoeling. Meer groen op straat (of op de daken) maakt winkelen en op een terras zitten in de binnenstad aangenamer.

Natuurlijk, ook nu heeft Heerlens wethouder stadsontwikkeling Jordy Clemens volkomen gelijk als hij zegt ‘Het is toch veel fijner om te wonen, te werken en te winkelen in een groene, fleurige omgeving dan uit te kijken op kil en grijs beton.’ Het oog wil immers ook wat. Maar het is niet (alleen) ‘de groene gedachte’ waardoor nu het geld aan vergroening wordt uitgegeven. Anders was de Heerlense binnenstad, en met haar alle andere centra in ons land, al vijftig jaar lang, in de woorden van Eduard Disch, ‘een fleurige stadstuin’ geweest.
Begrijp me niet verkeerd. Ik ben blij met de initiatieven voor vergroening, maar laten we het niet mooier maken dan het is. We kunnen dit doen omdat ‘groen’ in de binnenstad nu geld oplevert. Er wordt nu een ander kosten- en batenplaatje gemaakt dan vijftig jaar geleden en dat plaatje heeft zwarte cijfers. Groen is geld en dus maakt geld groen. Gelukkig maar.

Marcel J.M. Put


Gebruikte bronnen:

Limburgs Dagblad, 8 mei 1972, 7.
Nieuwsblad van het Noorden, 29 december 1972, 4

https://limburg24.nl/meer-groen-en-water-in-heerlen-centrum/
(geraadpleegd op 14 oktober 2023)